Αναλύσεις Μεταφραστών..... Φ.Μ.Ντοστογιέφσκι

Με όρους ψυχολογίας ο συγγραφέας υπήρξε πραγματικά ένας νεωτεριστής.
Οι χαρακτήρες του ήταν αδιαπραγμάτευτα ενδιαφέροντες σε κάθε μορφή
συμπεριφοράς και η ψυχική τους κατάσταση παρουσιάζει τέτοιες διακυμάνσεις και
ζωντανές καταγραφές που παραμένουν ακόμη και σήμερα τρομακτικά ζωντανοί και
χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και από αληθινούς ψυχιάτρους ως περιπτώσεις
ψυχοπαθολογικές. Οι ιδέες του Ντοστογιέφσκι πάνω στα ανθρώπινα κίνητρα (ειδικά
τα υποσυνείδητα), τη διαφθορά, την απόλαυση του σαδομαζοχισμού και ειδικά την
σημασία των ονείρων μελετήθηκαν πλήρως από τον Φρόυντ, τον Γιουνγκ, τον Άντλερ
και άλλους ειδικούς που οδήγησαν την ψυχολογία στην μοντέρνα της εκδοχή. Στα
μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι προοιωνίζεται η θεωρία του εικοστού αιώνα. Οι άνθρωποι υποφέρουν ψυχοσωματικά, πονάνε επειδή κάποιοι τόποι προκαλούν
πόνους. Μιλάνε για πόνους, υπαινισσόμενοι άλλα, ερμηνεύουν κινήσεις, διατηρούν
κώδικες συμπεριφοράς που χαρακτηρίζουν την τάξη τους.

Ο Ντοστογιέφσκι ήταν προφήτης με την ευρύτερη έννοια της λέξης. Τα λάθη
και οι συμφορές του εικοστού αιώνα αποτυπώθηκαν ευκρινώς στα γραπτά του.
Έζησε σε μια εποχή όπου επικρατούσε ο υλισμός, οι επιστημονικές ανακαλύψεις
ήταν πολλές ενώ υποχωρούσε το αίσθημα της θρησκευτικής πίστης.

Όμως ο Ντοστογιέφσκι αντιτάχθηκε με θάρρος απέναντι σε αυτή την θύελλα
αισιοδοξίας, προειδοποιώντας για τους επερχόμενους κινδύνους. Οι αντιρρήσεις του
επικεντρώθηκαν σε δύο σημεία: Πρώτον, ο επιστημονικός υλισμός ήταν επικίνδυνος.
Απορρίπτοντας τη θρησκεία και κάθε είδους υπερβατικής πραγματικότητας θα
άνοιγε η πόρτα στο χάος και στον μηδενισμό. Κι ενώ οι περισσότεροι στοχαστές
ισχυρίζονταν ότι, με την καθοδήγηση της λογικής, οι άνθρωποι θα απέρριπταν την
βία και την αντικοινωνική συμπεριφορά, ο Ντοστογιέφκσι, διαφωνώντας υποστήριζε
ότι η ανθρώπινη φύση δεν είχε αλλάξει και ούτε θα άλλαζε. Η ζωώδης υπόσταση μας
δεν μπορεί εύκολα να κατασταλεί, και ο επερχόμενος αιώνας ήταν πιθανόν να είναι
πιο βίαιος.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ : ΙΝΔΙΚΤΟΣ 2007

Μετάφραση : Ελένη Μπακοπούλου

Αναφορές : Κωστής Παπαγιώργης, Καστανιώτης